Paslanmaz Çelik: Krom-Nikel Alaşımlarının Gücü ve Kullanımı

Paslanmaz çelik, diğer adıyla **krom-nikel çelik**, günlük yaşamdan ağır sanayiye kadar yüzlerce farklı alanda kullanılan, olağanüstü korozyon direnci ve yüksek mukavemet sunan bir metal alaşımıdır. Temel olarak demir, krom (en az %10.5) ve nikel gibi elementlerin belli oranlarda birleştirilmesiyle elde edilir. Çeliğe “paslanmaz” özelliğini veren ana etken, kromun yüzeyde oluşturduğu mikroskobik düzeydeki **pasif oksit tabakasıdır**. Bu görünmez katman, malzemenin dış etkenlerle (nem, asit, tuz) reaksiyona girmesini engelleyerek korozyonu durdurur.

Paslanmaz çelik, üretim yöntemine ve içerdiği alaşım elementlerine göre **Ferritik**, **Östenitik**, **Martenzitik** ve **Dubleks** gibi farklı gruplara ayrılır. Endüstride en sık kullanılan ve en popüler olanlar, mükemmel şekillendirilebilirlik ve kaynak yeteneği sunan, genellikle 3XX serisi olarak bilinen **Östenitik** grubudur (Örnek: 304 ve 316).

Paslanmaz Çelik Kaliteleri: 304 ve 316 Karşılaştırması

Paslanmaz çelikler, korozyon direnci ve mekanik özellikleri açısından farklılık gösterir. Piyasada en yaygın talep gören ve referans kabul edilen iki ana kalite **304** ve **316**’dır. İhtiyacınıza en uygun olanı belirlemek için bu iki ana kaliteyi karşılaştırmak önemlidir.

Paslanmaz Çelik 304 Kalite (Genel Kullanım)

304 Paslanmaz Çelik, %18 Krom ve %8 Nikel (18/8) içeriğiyle östenitik grubunun temel ürünüdür. Yüksek kaynaklanabilirlik, mükemmel şekillendirilebilirlik ve iyi bir genel korozyon direnci sunar. Mutfak eşyaları, gıda işleme ekipmanları, mimari kaplamalar ve genel endüstriyel uygulamalar için idealdir. Ekonomik bir çözüm olduğu için en çok tercih edilen kalitedir.

Farklı kalınlık ve yüzey özelliklerine sahip paslanmaz çelik saclar.

Paslanmaz Çelik 316 Kalite (Yüksek Korozyon Direnci)

316 Paslanmaz Çelik, 304’e ek olarak %2-3 oranında **Molibden (Mo)** içerir. Molibden, özellikle **klorür iyonlarının** (tuzlu su) neden olduğu oyuklanma (pitting) korozyonuna karşı çeliğin direncini artırır. Bu özelliği sayesinde 316, denizcilik, kimya endüstrisi, ilaç üretimi ve petrol rafinerileri gibi agresif ortam gerektiren uygulamalar için vazgeçilmezdir. 316, 304’e göre daha yüksek maliyetli olsa da, kritik uygulamalarda uzun ömür ve güvenilirlik sağlar.

Paslanmaz Çeliklerin Mekanik ve Kimyasal Özellikleri

Paslanmaz çelik seçiminde nihai karar, malzemenin maruz kalacağı yük ve çevre koşullarına bağlıdır. Aşağıdaki tablolar, en popüler östenitik kalitelerin temel mekanik değerlerini ve kimyasal bileşenlerini özetlemektedir.

Çekme Dayanımı (Tensile Strength): Malzemenin kopmaya başlamadan önce taşıyabileceği maksimum gerilme kuvvetini gösterir. Birimi **Megapaskal (MPa)** olarak ifade edilir.

Akma Dayanımı (Yield Strength): Malzemenin kalıcı şekil değiştirmeye (plastik deformasyona) başladığı noktadaki gerilme değeridir. Bu değer, yapısal uygulamalarda yük taşıma limitini belirler.

Düşük karbonlu **”L” kaliteler (304L, 316L)**, özellikle kalın kesitli malzemelerde kaynak sonrası korozyon direncini artırmak için kullanılır. Kaynak esnasında krom karbür oluşumunu minimize ederek, malzemenin tane sınırlarında pasif tabakanın bozulmasını engellerler.

Paslanmaz Çelik Sac ve Levha Fiyatlandırma Kriterleri

Paslanmaz çelik ürünlerin maliyeti, diğer çelik ürünlere göre daha karmaşık ve değişkendir. Fiyatlar büyük ölçüde **LME (Londra Metal Borsası)** verilerine bağlıdır, çünkü ana alaşım elementleri olan **Nikel** ve **Molibden**’in küresel piyasa fiyatları sürekli dalgalanma gösterir. Paslanmaz çelik maliyetlerini etkileyen temel kriterler şunlardır:

1. Krom ve Nikel İçeriği: Alaşım ne kadar zenginse (örneğin 316, 304’e göre daha fazla nikel ve molibden içerdiği için), maliyeti o kadar yüksektir.
2. Kalınlık ve Ebat: Standart dışı, çok ince veya çok kalın saclar/levhalar standart ebatlara göre farklı fiyatlandırılabilir.
3. Yüzey İşlemi: Mat (2B), parlak (BA), fırçalanmış (Scotch-Brite) veya desenli yüzey bitişleri üretim maliyetine doğrudan etki eder.
4. Piyasa Koşulları: Küresel arz-talep dengesi ve döviz kurlarındaki değişimler anlık fiyat hareketlerine neden olur.

Aşağıdaki tablo, **304** ve **316** kalite paslanmaz çelik sacların ortalama ton bazlı fiyat aralıklarını göstermektedir (Fiyatlar, hammadde borsasına göre anlık değişebilir).

Paslanmaz çeliğin güncel piyasa dinamikleri ve fiyatları hakkında daha detaylı bilgi edinmek için paslanmaz çelik piyasa verileri ve demir profil ve çelik fiyatları kaynaklarını inceleyebilirsiniz.

Paslanmaz Çelik Üretim Süreci

Paslanmaz çeliğin üretimi, sıradan çelik üretiminden farklı bir süreci takip eder. Üretim, hurda ve ham maddelerin elektrik ark ocaklarında eritilmesiyle başlar. Erimiş metale tam olarak istenen krom, nikel ve diğer alaşım elementleri eklenir. Ardından, hassas bir arıtma işlemiyle (örneğin AOD yöntemi) karbon ve diğer istenmeyen elementler minimum seviyeye indirilir. Son aşamada ise sıcak haddeleme, soğuk haddeleme, tavlama ve son olarak **yüzey bitirme** (dekapaj ve pasivasyon) işlemleri uygulanarak korozyon direncini sağlayan pasif tabaka oluşturulur.

Paslanmaz çeliğin üretim aşamaları yüksek teknoloji gerektirir.

Paslanmaz Çelik Ağırlık Hesaplama Alanı

Projeniz için gerekli olan paslanmaz sac miktarını yaklaşık olarak hesaplayabilirsiniz. Paslanmaz çeliğin (Östenitik) yoğunluğu yaklaşık olarak **$7.93 \text{ g/cm}^3$**’tür. Sac ağırlığı formülü: **Ağırlık (kg) = Uzunluk (m) x Genişlik (m) x Kalınlık (mm) x Yoğunluk (7.93)**

Hızlı Teklif ve Sipariş İçin İletişim

Projeniz için özel ebatlarda, farklı yüzey işlemlerinde veya yüksek korozyon direnci gerektiren kalitelerde (Örneğin Dubleks, 430 vb.) paslanmaz çelik sac, levha veya profil talepleriniz için uzman ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.

Paslanmaz çeliğin değişken piyasa fiyatlarını etkileyen ana faktörler.

Maliyet etkinliği ve kalite gereksinimi arasındaki denge.