Gemi İnşa Çelik Levhaları: Denizciliğin Temel Yapı Taşı
Gemi inşa sektörü, dünyanın en zorlu çevre koşullarına dayanıklı malzemeler gerektirir. Yüksek mukavemetli çelik plakalar olarak da bilinen **gemi sacı**, bir geminin gövdesinin ve güverte yapısının temelini oluşturur. Bu çelikler, deniz suyunun agresif korozyon etkisine, dalgaların dinamik yüklerine ve şiddetli hava koşullarının yarattığı yapısal gerilmelere karşı maksimum direnç göstermek üzere özel olarak üretilirler. Gemi yapımında kullanılan malzemelerin kalitesi ve teknik özellikleri, geminin operasyonel güvenliği ve kullanım ömrü için hayati önem taşır. Bu nedenle, uluslararası klas kuruluşları (ABS, LR, DNV, BV vb.) tarafından sertifikalandırılmış çelikler tercih edilmelidir.
Gemi sacları, yalnızca yüksek mukavemet sunmakla kalmaz, aynı zamanda zorlu kaynak uygulamalarına ve şekillendirme işlemlerine de uyumlu olmalıdır. Bu uyumluluk, çeliğin iç yapısındaki kontrollü kimyasal bileşim ve özel termomekanik haddeleme (TMCP) gibi üretim süreçleriyle sağlanır.
Güncel Gemi Sacı Piyasa Durumu (Ton Bazlı)
Gemi inşa çeliklerinin maliyeti, global çelik piyasasındaki dalgalanmalara, demir cevheri fiyatlarına, enerji giderlerine ve **döviz kurlarına** bağlı olarak sürekli değişim gösterir. Genel amaçlı çeliklere göre daha yüksek alaşım ve test maliyetleri içerdiğinden, fiyatları nispeten daha yüksektir. Aşağıdaki tablo, güncel piyasa koşulları çerçevesinde, en çok talep gören kalınlıklara ait tahmini bir ton fiyat aralığını (USD/Ton) göstermektedir. Bu fiyatlar, 3.2 sertifikalı, kumlama ve boyama işlemi yapılmamış (ham) malzeme için liman teslimi ortalama değerlerdir.
| Kalınlık (mm) | AH36 Ton Fiyat Aralığı (USD) | DH36 Ton Fiyat Aralığı (USD) |
|---|---|---|
| 6 mm | 980 – 1030 $ | 1010 – 1060 $ |
| 8 mm | 960 – 1010 $ | 990 – 1040 $ |
| 10 mm | 950 – 1000 $ | 980 – 1030 $ |
| 16 mm | 930 – 980 $ | 960 – 1010 $ |
| 20 mm | 920 – 970 $ | 950 – 1000 $ |
| 25 mm | 910 – 960 $ | 940 – 990 $ |
Gemi İnşa Çeliklerinin Mekanik Sınıflandırması
Gemi saclarının kaliteleri, minimum akma dayanımları ve özellikle zorunlu **darbe dayanımı** test sıcaklıklarına göre sınıflandırılır. Bu çelikler, dört ana mukavemet seviyesine sahiptir: A, B, D ve E. Denizcilik sektöründe en yaygın kullanılanlar, 355 MPa (N/mm²) minimum akma dayanımına sahip olan **yüksek mukavemetli** (High-Strength) **AH36, DH36 ve EH36** serileridir.
Yüksek Mukavemetli Gemi Sacı Serisi (min. Akma: 355 MPa)
Bu kaliteler, gemi gövdesinin yapısal bütünlüğünü sağlamak için yüksek gerilme altında bile dayanımını korumak zorundadır. Aralarındaki temel fark, darbe testinin yapıldığı sıcaklık derecesidir:
| Kalite | Min. Akma Dayanımı (MPa) | Çekme Dayanımı (MPa) | Min. Uzama (%) | Darbe Test Sıcaklığı (°C) | Kullanım Ortamı |
|---|---|---|---|---|---|
| AH36 | 355 | 490 – 630 | 21 | 0 | Ilıman sular ve genel inşalar. |
| DH36 | 355 | 490 – 630 | 21 | -20 | Soğuk deniz suları ve kış koşulları. |
| EH36 | 355 | 490 – 630 | 21 | -40 | Kuzey Kutbu gibi ekstrem soğuk bölgeler. |
| FH36 | 355 | 490 – 630 | 21 | -60 | Buz kıranlar ve en zorlu arktik bölgeler. |
DH36 kalitesinin -20°C’deki darbe testi gerekliliği, özellikle soğuk deniz sularında seyreden gemilerin yapısal bütünlüğünü koruması açısından kritik bir fark yaratır. Bu dayanım, geminin beklenmedik bir darbe aldığında veya şiddetli hava koşullarında çatlak yayılımını önler.
Kaynak Kabiliyetini Belirleyen Kimyasal Bileşen Analizi (Tipik)
Yüksek mukavemetli gemi çelikleri, istenen mekanik özellikleri elde etmek için kontrollü kimyasal bileşime sahiptir. Karbon eşdeğeri (CEQ) değeri, özellikle **kaynaklanabilirlik** açısından önemlidir ve bu çeliklerde düşük tutulmaya özen gösterilir. Düşük karbon ve yüksek manganez oranları, çeliğin hem mukavemetini artırır hem de kaynak sonrası çatlama riskini azaltır.
| Element | Maksimum Oran (%) | Etkisi |
|---|---|---|
| Karbon (C) | 0.18 | Kaynak kabiliyeti ve sertliği. Düşük C, kaynakta sorunsuzluk sağlar. |
| Manganez (Mn) | 0.90 – 1.60 | Dayanıklılık ve tokluğu artırır. Darbe direncine katkı sağlar. |
| Silikon (Si) | 0.50 | Mukavemet ve deoksidasyon. Kontrollü miktarda kullanılır. |
| Fosfor (P) | 0.035 | Kırılganlık riski (azaltılması zorunludur). |
| Kükürt (S) | 0.035 | Kaynak kalitesini düşürür (en düşük seviyede tutulur). |
Gemi Sacı Uygulama Alanları ve Avantajları
Gemi inşa sacları, sadece büyük yük ve yolcu gemilerinde değil, aynı zamanda offshore platformlar, nehir gemileri, tankerler, şamandıralar ve askeri deniz araçları gibi çok çeşitli denizcilik yapılarında kullanılır. Her bir uygulama, farklı kalınlık ve kalite gereksinimlerini beraberinde getirir. Örneğin, geminin borda (yan) kısımları genellikle daha ince ve esnek çelik gerektirirken, sintine (alt) ve güverte gibi yük taşıyan ana yapılar daha kalın ve yüksek mukavemetli çeliklerle inşa edilir.
Temel Avantajlar ve İşlem Süreçleri
- **Üstün Tokluk ve Güvenilirlik:** Özellikle düşük sıcaklıkta darbe enerjisini emebilme yeteneği, geminin can ve mal güvenliği için kritik öneme sahiptir.
- **Sertifikasyon Güvencesi:** Uluslararası klas kuruluşlarının (Lloyd’s Register, DNV-GL, ABS vb.) denetimi, çeliğin belirtilen standartları karşıladığını garanti eder.
- **Korozyona Hazırlık:** Deniz suyu ve tuzlu ortamlara karşı maksimum koruma için teslimattan önce genellikle **kumlama ve astar boyama** (shot blasting and shop priming) işlemine tabi tutulurlar.
- **Yüksek Akma Dayanımı:** Geminin gövdesine etki eden muazzam hidrostatik ve dinamik yüklere karşı bükülme ve kalıcı deformasyona direnç gösterir.
Metrik Gemi Sacı Ağırlık ve Maliyet Hesaplama
Gemi sacı alımlarında, toplam **gemi sacı ağırlığı** ve buna bağlı maliyetin doğru hesaplanması, proje bütçelemesi için esastır. Çeliğin standart yoğunluğu $7.85 \, \text{kg/dm}^3$ (veya $7850 \, \text{kg/m}^3$) olarak kabul edilir. Aşağıdaki formülü kullanarak metrekare başına ağırlığı hesaplayabilir, ardından tahmini maliyetinizi bulabilirsiniz.
$$\text{Ağırlık} \, (\text{kg}) = \text{En} \, (\text{m}) \times \text{Boy} \, (\text{m}) \times \text{Kalınlık} \, (\text{mm}) \times 7.85$$Plaka Ağırlık ve Maliyet Hesaplayıcısı
Lütfen plaka ölçülerini (metre cinsinden) ve güncel birim ton fiyatını (USD) girin:
Ağırlık hesaplama formülü, çelik tedarikçileri ve tersaneler tarafından yaygın olarak kullanılır. Bu hesaplamanın doğruluğu, sacın **spesifik yoğunluğuna** ve toleranslarına bağlıdır. Ticari alımlarda genellikle minimum garanti edilen kalınlık ve yoğunluk değerleri esas alınır.
Sonuç ve Tedarik Süreci
Gemi inşa sacı seçimi, projenin özelliklerine, geminin seyir yapacağı coğrafi bölgenin sıcaklık koşullarına ve uluslararası klas derneklerinin katı gerekliliklerine uygun olmalıdır. **AH36**, genel amaçlı inşalar için ekonomik ve güvenilir bir çözüm sunarken; **DH36** ve **EH36**, daha zorlu deniz ve soğuk su uygulamaları için vazgeçilmezdir.
Tedarik sürecinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, çeliklerin sertifikasyonlarının (genellikle **3.2 denetimli**) eksiksiz olmasıdır. Bu sertifika, malzemenin üretimi, kimyasal bileşimi ve mekanik testlerinin bağımsız bir klas kuruluşu tarafından onaylandığını gösterir. Kumlama ve boyama gibi ön hazırlık işlemleri, ürünün uzun ömürlülüğünü doğrudan etkileyen, ek maliyetli ancak zorunlu unsurlardır.
Projeleriniz İçin Hemen Fiyat Talep Edin!
Uzman ekibimizle görüşerek, gemi inşa projenize en uygun kalite ve ebatlardaki çelik saclar için anlık stok ve tonaj bazlı fiyat bilgisi alabilirsiniz.